ایرفرایر چیست؟ و کاربرد آن

تاریخچه ساخت ایرفرایر

اولین بار شرکت تربوچف TurboChef Technologies در آمریکا در سال 2005 نمونه ای از دستگاه پخت سریع با هوای داغ را معرفی کرد که پایه اولیه فناوری ایر فرایر محسوب می شود. اما شکل مدرن و امروزی این دستگاه را شرکت فیلیپس Philips در سال 2010 در نمایشگاه IFA برلین معرفی کرد.
طراحی و ایده اصلی آن توسط مهندس هلندی فرید ون در ویج Fred van der Weij انجام شد. او فناوری Rapid Air Technology را توسعه داد که اساس عملکرد همه ایر فرایر ها در جهان امروز است.
با معرفی محصول فیلیپس، استفاده از ایر فرایر به سرعت در سراسر دنیا گسترش پیدا کرد و برندهای دیگری مانند تفال Tefal، کوسوری Cosori، نینجا Ninja و شیائومی Xiaomi نیز وارد بازار شدند. این دستگاه به دلیل پخت سالم تر، مصرف کم روغن و زمان کوتاه پخت، مورد استقبال گسترده مردم قرار گرفت.

ایرفرایر چگونه غذا را می پزد؟

airfryer غذا را با ترکیبی از حرارت مستقیم و جریان هوای داغ می پزد. درون دستگاه، یک المنت حرارتی قرار دارد که با عبور جریان برق، حرارت تولید می کند و دمای داخلی را بالا می برد. این حرارت توسط یک فن داخلی به طور یکنواخت در سراسر محفظه پخت گردش می کند و هوا را با سرعت به حرکت در می آورد تا گرما به تمام سطح غذا برسد. این فرآیند باعث می شود رطوبت اضافی غذا تبخیر شود و سطح آن خشک و ترد شود.
حتی بدون استفاده از روغن، مواد غذایی مانند سیب زمینی یا مرغ به دلیل گردش سریع هوای داغ و انتقال حرارت یکنواخت، طلایی و ترد می شوند.

تفاوت ایرفرایر با سرخ کردن معمولی

تفاوت اصلی بین ایرفرایر و سرخ کردن معمولی در میزان استفاده از روغن و روش انتقال حرارت است. در سرخ کردن سنتی، غذا در حجم زیادی از روغن غوطه ور می شود تا سطح آن طلایی و ترد شود، که منجر به افزایش کالری و چربی غذا می گردد.
اما در سرخ کن بدون روغن، تنها مقدار بسیار کمی روغن یا هیچ روغنی استفاده نمی شود و حرارت از طریق المنت حرارتی و جریان هوای داغ منتقل می شود. گردش یکنواخت هوا توسط فن داخلی باعث می شود غذا به صورت مساوی پخته و سطح آن ترد و طلایی شود، بدون جذب چربی اضافی.
علاوه بر این، سرخ کن بدون روغن و رژیم غذایی رابطه نزدیکی دارند زیرا کاهش روغن مصرفی سلامت غذا را افزایش می دهد و امکان تهیه غذا های سالم با هواپز را فراهم می کند.

تفاوت هواپز و ایرفرایر

تفاوت بین هواپز و ایرفرایر بیشتر در سرعت پخت، طراحی و کاربری دستگاه است. هر دو با استفاده از جریان هوای داغ غذا را می پزند و نیاز به روغن کم یا بدون روغن دارند، اما هواپز به دلیل گردش سریع و متمرکز هوا، سطح غذا را سریع تر ترد و طلایی می کند.
هواپز معمولاً برای پخت آرام و یکنواخت غذا های مختلف مناسب است و ممکن است زمان بیشتری برای پخت نیاز داشته باشد، در حالی که سرخ کن بدون روغن و پخت سریع با سرخ کن بدون روغن امکان آماده سازی وعده های غذایی در زمان کوتاه را فراهم می کند. طراحی سبد و فن در سرخ کن بدون روغن به گونه ای است که هوا بهتر به تمام سطح مواد غذایی می رسد. استفاده از هواپز تجربه آشپزی آسان و تهیه غذاهای سالم با سرخ کن بدون روغن را به شکل بهینه فراهم می کند.

مزایای استفاده از ایرفرایر

- کاهش چربی و کالری در غذاها: استفاده از ایرفرایر به جای سرخ کردن سنتی باعث می شود نیاز به روغن بسیار کم شود و کالری غذاها کاهش یابد. این ویژگی برای افرادی که به ایرفرایر و رژیم غذایی اهمیت می دهند، بسیار مناسب است.
- سرعت بالا در پخت غذا: گردش سریع هوای داغ در دستگاه، پخت مواد غذایی را سریع تر از روش های سنتی امکان پذیر می کند و آشپزی با پخت سریع با هواپز ساده تر می شود.
- سلامت بیشتر و کاهش خطر بیماری ها: پخت بدون چربی اضافی به حفظ سلامت قلب و کاهش خطر بیماری های مختلف کمک می کند و امکان تهیه غذاهای سالم با سرخ کن بدون روغن را فراهم می کند.
- راحتی و سادگی استفاده: اکثر مدل ها دارای تنظیمات دما و زمان هستند و استفاده از دستگاه بسیار ساده و کاربر پسند است.
- تمیز کردن آسان و سریع: طراحی سبد و محفظه پخت باعث می شود تمیز کردن دستگاه سریع و بدون دردسر انجام شود.
- ایمنی بیشتر نسبت به روغن داغ: خطر پاشیدن روغن داغ و سوختگی کاهش می یابد و استفاده از دستگاه ایمن تر است.
- صرفه جویی در هزینه روغن: با کاهش مصرف روغن، هزینه های آشپزی کمتر شده و استفاده اقتصادی از مواد غذایی ممکن می شود.

معایب و محدودیت های سرخ کن بدون روغن

- ظرفیت محدود سبد دستگاه: اکثر مدل های ایرفرایر خانگی ظرفیت محدودی دارند و برای خانواده های پرجمعیت یا پخت حجم زیاد غذا مناسب نیستند.
- تفاوت طعم با غذای سرخ شده سنتی: با وجود ترد شدن سطح غذا، طعم آن کمی با سرخ کن سنتی متفاوت است و برخی افراد ممکن است عطر و طعم روغن سرخ شده را ترجیح دهند.
- قیمت خرید و هزینه اولیه: قیمت خرید ایرفرایر نسبت به سرخ کن معمولی بیشتر است و مدل های پیشرفته یا دیجیتال هزینه بالاتری دارند.
- صدای فن هنگام کار: فن داخلی برای گردش هوای داغ صدای محدودی تولید می کند که ممکن است در محیط آرام آشپزخانه کمی آزاردهنده باشد.
- محدودیت در نوع غذا های قابل پخت: برخی غذا ها مانند خورش های آبکی یا غذا های با بافت بسیار نرم برای ایرفرایر مناسب نیستند و ممکن است پخت یکنواخت نداشته باشند.

انواع غذاهای قابل پخت با ایرفرایر

- سیب زمینی سرخ کرده و چیپس: یکی از محبوب ترین کاربردهای سرخ کن بدون روغن تهیه سیب زمینی سرخ کرده و چیپس است. با گردش هوای داغ، سطح سیب زمینی ترد و طلایی می شود بدون نیاز به روغن زیاد.
- مرغ و گوشت قرمز: پخت مرغ، استیک و قطعات گوشت قرمز با Air fryer امکان پذیر است. دستگاه حرارت یکنواخت را فراهم می کند و گوشت ترد و آبدار باقی می ماند.
- ماهی و غذاهای دریایی: انواع ماهی و میگو را می توان با سرعت و راحتی پخت و طعم طبیعی آن ها حفظ می شود.

- سبزیجات و خوراک های گیاهی: سبزیجات مانند فلفل، کدو و گل کلم با ایرفرایر سرخ و برشته می شوند و مواد مغذی آنها حفظ می شود.
- غذاهای منجمد و نیمه آماده: پیتزا، ناگت و غذاهای آماده را می توان بدون نیاز به روغن اضافه گرم و ترد کرد.
- شیرینی و دسر: کیک، مافین و دسرهای کوچک با استفاده از ایرفرایر پخت می شوند و سطح طلایی و بافت نرم و یکنواخت دارند.

راهنمای خرید ایرفرایر مناسب

- ظرفیت دستگاه بر اساس تعداد افراد: انتخاب ظرفیت سبد بستگی به تعداد اعضای خانواده دارد. برای خانواده های کوچک ۲ تا ۴ نفر، ظرفیت ۲ تا ۴ لیتر کافی است و برای خانواده های بزرگ یا پخت حجم زیاد، ظرفیت ۵ لیتر یا بیشتر مناسب است.
- توان مصرفی و مصرف برق: توان دستگاه بر سرعت و کیفیت پخت تاثیر دارد. مدل های با توان بالا سریع تر گرم می شوند و عملکرد بهتری دارند، اما مصرف برق بیشتری دارند. توجه به برچسب انرژی اهمیت دارد.
- دیجیتال یا آنالوگ؟ پنل دیجیتال امکانات بیشتری مانند برنامه های پیش فرض، نمایشگر و راه اندازی لمسی فراهم می کند، در حالی که مدل های آنالوگ ارزان تر اما محدودتر هستند.
- قابلیت های اضافی و پیش تنظیم ها: تایمر، تنظیم دما، برنامه های پخت اتوماتیک و حالت چند کاره کاربرد دستگاه را افزایش می دهند و تجربه آشپزی آسان تر می کنند.
- جنس سبد و بدنه دستگاه: سبد نچسب و بدنه مقاوم در برابر حرارت دوام و ایمنی دستگاه را افزایش می دهند و بخش های جدا شدنی تمیز کردن دستگاه را آسان می کنند.
- برند های معتبر در بازار ایران: برند هایی مانند فیلیپس، تفال و دلونگی کیفیت، خدمات پس از فروش و دسترسی به قطعات یدکی مناسبی ارائه می دهند و انتخاب مطمئنی برای خرید هستند.

نکات استفاده صحیح از ایرفرایر

- تنظیم دما و زمان پخت: برای رسیدن به بهترین نتیجه، دما و زمان پخت را متناسب با نوع غذا و حجم آن تنظیم کنید. اکثر دستگاه ها دارای جدول راهنمای دما و زمان هستند که استفاده از آنها باعث پخت یکنواخت و حفظ کیفیت غذا می شود.
- استفاده یا عدم استفاده از روغن: برای تهیه غذاهای سالم با ایرفرایر، تنها مقدار کمی روغن لازم است و بسیاری از غذاها بدون روغن نیز ترد و خوش طعم می شوند. استفاده بیش از حد روغن می تواند طعم و بافت غذا را تغییر دهد.
- نحوه چیدن غذا در سبد: غذاها را به صورت یکنواخت و بدون روی هم قرار دادن در سبد بچینید تا هوا به تمام سطح آنها برسد و پخت سریع و یکدست انجام شود.
- استفاده از کاغذ روغنی و فویل: می توان از کاغذ روغنی یا فویل آلومینیومی برای جلوگیری از چسبیدن غذا و سهولت در تمیز کردن استفاده کرد. توجه داشته باشید که جریان هوا نباید مسدود شود تا پخت به درستی انجام شود.

نکات نگهداری و تمیز کاری airfryer

- تمیز کردن بعد از هر استفاده: برای حفظ عملکرد بهینه دستگاه، پس از هر بار پخت، سبد و محفظه داخلی را با آب گرم و مایع ظرفشویی ملایم بشویید. تمیز کردن منظم باعث جلوگیری از انباشته شدن چربی و مواد غذایی می شود و دستگاه همیشه آماده استفاده خواهد بود.
- رفع بوی بد و چربی سوخته: برای حذف بوی نامطبوع و چربی سوخته، می توان از محلول آب و سرکه یا جوش شیرین استفاده کرد. سبد و محفظه را با این محلول بشویید و اجازه دهید کاملاً خشک شود تا بو از بین برود و طعم غذا تغییر نکند.
- افزایش عمر مفید دستگاه: نگهداری درست و تمیزکاری منظم باعث افزایش دوام و کارایی ایرفرایر می شود. از وارد کردن فشار زیاد به بدنه یا استفاده از اجسام نوک تیز در سبد خودداری کنید تا سطح نچسب و المنت حرارتی آسیب نبیند و دستگاه مدت طولانی سالم باقی بماند.

سوالات متداول

1- آیا می توان در ایرفرایر نان یا کیک پخت؟
بله، با تنظیم دما و زمان مناسب می توان انواع نان و کیک را در ایرفرایر و پخت کیک آماده کرد.
2- آیا همه مدل های ایرفرایر قابلیت پخت مرغ دارند؟
اکثر مدل ها امکان پخت مرغ در سرخکن بدون روغن را دارند، اما زمان و دما بسته به اندازه مرغ متفاوت است.
3- آیا ایرفرایر برای سرخ کردن سبزیجات مناسب است؟
بله، ایرفرایر و سرخ کردن سبزیجات باعث حفظ طعم و مواد مغذی می شود.
4- آیا دستگاه برای خانواده های بزرگ مناسب است؟
مدل های کوچک محدودیت ظرفیت دارند؛ برای خانواده بزرگ، بهتر است ایرفرایر چند نفره انتخاب شود.
5- آیا استفاده از فویل یا کاغذ روغنی اشکالی دارد؟
استفاده از کاغذ روغنی و فویل مجاز است، به شرطی که جریان هوا مسدود نشود.